13 Μαρ ‘Καμία μέθοδος θερμικής επεξεργασίας (καύσης) δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή!’

Αρκετός κόσμος, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και φορέων της περιοχής παρακολούθησαν την ημερίδα που διοργάνωσε η Δημοτική Κίνηση σχετικά με το θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή μας. Εισηγητές εκ μέρους της ΔΙΑΔΥΜΑ ο διευθυντής κ. Μαυρίδης Δημοσθένης, εκ μέρους της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης ο κ. Φίλιππος Κυρκίτσος και ο κ. Σταύρος Αργυρόπουλος εκ μέρους την Λακωνικής Βίο-ενεργειακής.

Στο θέμα των απορριμμάτων η χώρα είναι κυριολεκτικά στον πάτο, ενώ τα πρόστιμα είναι προ των πυλών και θα επιβαρύνουν τις τσέπες των πολιτών σε μια πραγματικά δύσκολη εποχή. Σε όλη την χώρα αυτήν την εποχή λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Αποφάσεις που θα δεσμεύσουν τις κοινωνίες και τους δήμους για τα επόμενα 30 χρόνια. Είναι λοιπόν προφανές πώς οι επιλογές αυτές πρέπει να είναι οι βέλτιστες οικολογικά, οικονομικά και κοινωνικά. Ήδη στην Δυτ. Μακεδονία η ΔΙΑΔΥΜΑ προχωρά στην Β΄ Φάση του διαγωνισμού για τον «Ολοκληρωμένο Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων» για όλη την περιφέρεια. Με βάση τα παραπάνω, τις κατατεθειμένες εδώ και πολύ καιρό απόψεις μας, αλλά και όλα όσα ακούσαμε από τους τρείς εισηγητές και όσους πήραν το λόγο (ο δήμαρχος Κοζάνης, άλλοι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπρόσωποι φορέων, πολίτες) προκύπτουν για εμάς τα παρακάτω συμπεράσματα :

• Για τον διαγωνισμό, που είναι στον αέρα, πιστεύουμε ότι εξελίσσεται σε ένα δρόμο στα «τυφλά» για την κοινωνία, αφού η επίσημη πολιτική είναι τόσο ή επίτηδες ομιχλώδης, ώστε αφήνουμε πρακτικά τους ενδιαφερόμενους εργολάβους να μας προτείνουν εκείνοι την τεχνολογία και τη λύση τους, χωρίς η κοινωνία να έχει καθορίσει από πριν τις βασικές της επιλογές και κριτήρια και με βάση αυτά να ζητάει προσφορές.
• Πειστήκαμε ότι πρέπει να αποκλειστούν για περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους οι επιλογές των τεχνολογιών θερμικής επεξεργασίας (είτε καύση συμμείκτων είτε παραγωγή και καύση δευτερογενών καυσίμων) για την διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής μας. Είναι χαρακτηριστικό πώς στον διαγωνισμό, που είναι σε εξέλιξη, απορρίπτεται σωστά από τους αρμόδιους η καύση συμμείκτων (που έχει εκατοντάδες μεγάλες μονάδες στην Ευρώπη και αλλού) σαν ακριβή και προβληματική περιβαλλοντικά, ενώ επιλέγεται σαν κατάλληλη για την συνέχιση στο διαγωνισμό η τεχνολογία της Βιοξήρανσης και καύσης των δευτερογενών καυσίμων, όταν σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει ελάχιστες εφαρμογές και είναι ακόμη πιο ακριβή και εξίσου προβληματική. Άραγε εάν τελικά επιλεγεί η βιοξήρανση, που θα καεί το δευτερογενές καύσιμο; Δεν έπρεπε στον ΠΕΣΔΑ να έχει προβλεφθεί αυτή η «επιτρεπόμενη» εναλλακτική επιλογή και να έχουν απαντηθεί όλα τα κρίσιμα ερωτήματα; Στην ημερίδα δεν δόθηκε καμία απάντηση από τον επίσημο ΦοΣΔΑ την ΔΙΑΔΥΜΑ.
• Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα, γενικά η καύση απορριμμάτων παρουσιάζεται πολύ ακριβότερη από άλλες μεθόδους και τεχνολογίες, ενώ προκαλεί αρκετά περιβαλλοντικά προβλήματα (υψηλές εκπομπές αέριων ρύπων, όπως φουράνια & διοξίνες, προβληματική η διάθεση της τοξικής στάχτης κ.α.).
• Στην περίπτωση που επιλεγεί η λύση βιοξήρανση και καύση του SRF στη ΔΕΗ, θα υπάρχουν 4 πολύ σοβαρές αρνητικές εξελίξεις στην περιοχή μας: α) Οι αέριες εκπομπές από την ΔΕΗ θα είναι πολύ πιο επικίνδυνες, αφού θα περιέχουν πλέον και διοξίνες, β) θα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα να χωροθετήσουμε χώρο ταφής επικινδύνων για την τοξική στάχτη, γ) θα μειωθεί σημαντικά η ανάκτηση υλικών και ενδεχομένως δεν θα μπορεί η περιφέρειά μας να ανταποκριθεί στην επίτευξη των στόχων των οδηγιών 62/1994 και 98/2008, δ) θα αυξηθεί σημαντικά το κόστος διαχείρισης, που θα καλεστούμε όλοι να πληρώσουμε και το σημαντικότερο είναι ότι το υψηλό κόστος θα πρέπει να το πληρώνουμε για μερικές δεκαετίες, που θα λειτουργεί η μονάδα βιοξήρανσης.
• Έτσι όπως προχωράει ο διαγωνισμός, η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση θα επεξεργάζεται όλα τα σημερινά απορρίμματα, όποτε εμποδίζεται εκ των προτέρων η μελλοντική δραστική αύξηση της ανακύκλωσης και των πολλών δράσεων και επιλογών εκτροπής, που υπάρχουν, πριν φθάσουμε στην μονάδα επεξεργασίας. Η πολιτική της μιας μεγάλης μονάδας φαίνεται και από το γεγονός ότι η προκήρυξη αφορούσε υποχρεωτικά την διαχείριση συμμείκτων απορριμμάτων, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα η όποια μονάδα να μπορεί να παραλαμβάνει και προδιαλεγμένα υλικά, όπως τα οργανικά. Άρα, στις επίσημες πολιτικές απουσιάζει παντελώς η όποια σκέψη και σύγκριση με ένα μοντέλο, που θα στηριζόταν στην Πρόληψη – Ανακύκλωση – Κομποστοποίηση – Τελική επεξεργασία – Τελική διάθεση, που είναι κατά τεκμήριο πολύ πιο οικονομικό και κοινωνικά & περιβαλλοντικά πιο φιλικό, και που είναι αναγκαστικά λόγω Οδηγιών και εθνικής νομοθεσίας η επίσημη και υποχρεωτική πολιτική για την χώρα.
• Για μας, το τρίπτυχο Πρόληψη, Ανακύκλωση, Κομποστοποίηση θα πρέπει να αποτελεί την βασική εκκίνηση και άξονα της πολιτικής για την διαχείριση των απορριμμάτων. Ιδιαίτερα στην περιοχή μας, που τα επίπεδα της ανακύκλωσης είναι χαμηλά, (σε επίπεδο Δυτ. Μακεδονίας το ποσοστό ανακύκλωσης ήταν το 2011 μόνο 3% και 5,2% στο δήμο Κοζάνης), τα περιθώρια προώθησης της ανακύκλωσης είναι τεράστια, αφού η περιφέρειά μας είναι σημαντικά πιο πίσω από τον μέσο όρο ανακύκλωσης της Ελλάδας, που είναι περισσότερο από 12% με διαλογή στην πηγή.
• Πιστεύουμε πώς θα πρέπει άμεσα να συμπεριληφθούν στην επίσημη στρατηγική της Δυτ. Μακεδονίας όλες τις προτάσεις και μέθοδοι διαχείρισης πριν την τελική επεξεργασία, όπως: α) η οικιακή κομποστοποίηση, β) η δημιουργία σύγχρονου δικτύου Πράσινων Σημείων, γ) η τοποθέτηση ολοκληρωμένου δικτύου μηχανικών κομποστοποιητών για παραγωγή κομπόστ στην πηγή από μεγάλους παραγωγούς οργανικών, όπως στρατόπεδα, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, κατασκηνώσεις, μεγάλους χώρους εστίασης κ.α. και δ) η διαλογή στην πηγή (ΔσΠ) των οργανικών υλικών με ξεχωριστό κάδο. Παράλληλα, θα πρέπει να ξεκινήσουν και πολλές δράσεις Πρόληψης, καθώς και η αλλαγή στον τρόπο χρέωσης των δημοτικών τελών, ώστε οι δημότες να πληρώνουν με βάση το βάρος των παραγόμενων απορριμμάτων για να έχουν και επιπλέον κίνητρα για να συμμετέχουν στην ανακύκλωση και αποφασιστικά στις δράσεις διαλογής στην πηγή και της οικιακής κομποστοποίησης.
• Ιδιαίτερα για την ΔσΠ των οργανικών θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει με την τοποθέτηση ξεχωριστού κάδου συλλογής οργανικών, αφού το περίπου 55% των απορριμμάτων μας είναι οργανικά και άλλα κατάλληλα κομποστοποιήσιμα υλικά. Αυτό θα διευκολύνει την εκτροπή των απορριμμάτων από την ταφή στους ΧΥΤΑ και θα περιορίσει το κόστος, και τότε το ρεύμα αυτό των απορριμμάτων θα οδηγείται αναγκαστικά για κομποστοποίηση, που είναι πολύ οικονομική και φιλική προς το περιβάλλον μέθοδος.
• Σε σχέση με την επιλογή τεχνολογίας της μονάδας του διαγωνισμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να επιλεγεί ανάμεσα στις πολλές επιμέρους τεχνολογίες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας με τα εξής βασικά χαρακτηριστικά: α) με μεγάλο ποσοστό ανάκτησης υλικών προς ανακύκλωση, β) με δυνατότητα να δέχεται προς επεξεργασία σύμμεικτα ή και προδιαλεγμένα οργανικά όλων των κατηγοριών, γ) να μπορεί να παράγει εδαφοβελτιωτικό από τα οργανικά ή εναλλακτικά βιοαέριο – ενέργεια & εδαφοβελτιωτικό και δ) εάν εφαρμόσει σωστά τα προηγούμενα τότε δεν χρειάζεται να παράγει δευτερογενές καύσιμο RDF. Το παραγόμενο κομπόστ μπορεί να αξιοποιηθεί είτε στην αγροτική παραγωγή, είτε για αποκατάσταση των τεράστιων εκτάσεων της ΔΕΗ είτε και σε πολλές άλλες χρήσιμες εφαρμογές, που έχουν μεγάλη ανάγκη τα σε μεγάλο βαθμό ερημοποιημένα μας εδάφη στην Ελλάδα.
• Οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται με την προώθηση αυτής της εναλλακτικής πρότασης που στηρίζεται στην μείωση-ανακύκλωση-κομποστοποίηση είναι πολύ περισσότερες από τις θέσεις που θα δημιουργηθούν αν επιλεγεί το επίσημο μοντέλο με μία μόνο πολύ μεγάλη μονάδα διαχείρισης.
• Ακούσαμε τόσο από τον Δήμαρχο Κοζάνης κ. Μαλούτα, όσο και από τον Αντιδήμαρχο κ. Αποστολίδη να αναφέρουν και να υπερηφανεύονται για τα αποτελέσματα της ανακύκλωσης στον δήμο Κοζάνης. Από τα στοιχεία που ο ίδιος ο κ. Αποστολίδης κατέθεσε για τις ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών (για το 2011 ποσοστό περίπου 5,2%) προκύπτει πώς ο δήμος Κοζάνης σαφώς δεν κατέχει τα πρωτεία στην ανακύκλωση, όπως κακώς και οι δύο ανάφεραν, αλλά βρισκόμαστε σημαντικά πιο πίσω από το μ.ο. των δήμων της Ελλάδας! Αναγνωρίζουμε την προσπάθεια που έχει γίνει, όσο και την προσπάθεια των ανθρώπων στην αρμόδια υπηρεσία, αλλά για να μεγαλώσουμε τα ποσοστά ανακύκλωσης στον δήμο Κοζάνης πρέπει να τοποθετήσουμε πολύ περισσότερους κάδους. Με βάση τα στοιχεία του δήμου υπάρχουν περίπου 60 σημεία ανακύκλωσης στην πόλη, δηλαδή 1 σημείο ανά 1000 κατοίκους, πρέπει η αναλογία αυτή να πάει τουλάχιστον 1 σημείο ανά 100 κατοίκους και μελλοντικά σε 1 σημείο προς 40 κατοίκους, ώστε να πετύχουμε πολύ ψηλά ποσοστά ανακύκλωσης στην πόλη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί επίσης και με την συνεργασία με την ΕΕΑΑ (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης), που μπορεί να συμβάλλει με δωρεών εξοπλισμό αποκομιδής, κάδους, ενημέρωση και διαλογή των υλικών εάν χρειάζονται.
• Με βάση τα νέα δεδομένα ο νέος ΠΕΣΔΑ (περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων) Δυτ. Μακεδονίας, τον οποίο εκπόνησε η ΔΙΑΔΥΜΑ θεωρούμε πως πρέπει να τύχει ευρείας διαβούλευσης και πιθανών τροποποιήσεων, όχι μόνο σε επίπεδο οργάνων ΔΙΑΔΥΜΑ, αλλά και σε επίπεδο δημοτικών συμβουλίων. Πιστεύουμε πώς πρέπει να συζητηθεί σε κάθε δημοτικό συμβούλιο της Δυτ. Μακεδονίας. Τα εκλεγμένα όργανα των δήμων αλλά και οι πολίτες θα πρέπει αφενός να ενημερωθούν για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων, αφετέρου να έχουν την δυνατότητα να καταθέσουν και τις απόψεις τους. Τέλος, ο ΠΕΣΔΑ θα πρέπει να καταλήγει, όχι σε ανοιχτές επιλογές κατόπιν προτάσεων των εταιρειών, αλλά σε συγκεκριμένες προδιαγραφές των όποιων έργων και αντίστοιχο ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Συμπερασματικά, δεν έχουμε καμιά διάθεση να μηδενίσουμε κάθε προσπάθεια που έχει γίνει. Η κατάσταση στην περιφέρεια μας είναι σχετικά καλύτερη από τις περισσότερες άλλες περιφέρειες της χώρας. Αναγνωρίζουμε πώς με βάση τα εθνικά δεδομένα τα πράγματα είναι συγκριτικά καλά, αλλά είναι σαφές πώς για να πιάσουμε τα Ευρωπαϊκά δεδομένα και τα στάνταρ των Ευρωπαϊκών οδηγιών έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε. Επιλογές που θα γίνουν σήμερα θα δεσμεύσουν την περιοχή για τα επόμενα 30 χρόνια. Λάθος επιλογές θα επιφέρουν οικονομικές και περιβαλλοντικές αρνητικές συνέπειες για τους πολίτες, καθώς αυτοί είναι που πληρώνουν μέσω των ανταποδοτικών τελών! Οι δικές μας προτάσεις ας είναι το έναυσμα για ένα δημιουργικό και αποτελεσματικό διάλογο. Καλούμε τους δήμους, την περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, και τέλος την ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε., να αποτρέψουν λανθασμένες επιλογές για το περιβάλλον, την τοπική οικονομία και την κοινωνία!

Πληρ: Ιωαννίδης Λευτέρης 6947823734
Τσικριτζής Λάζαρος
Δεσποτίδης Κώστας